Ο ΔΟΣΙΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

 Η στάση του κλήρου στην Ιστορία της Ελλάδας, σαν συνέχεια της ανάρτησής μου "Ο αφορισμός της Επανάστασης του 1821 τότε και σήμερα", που μπορείτε να την δείτε ΕΔΩ. 

Μιας και το ξεκίνησα ας το συνεχίσω.

Θα ξεκινήσω με την στάση των ρασοφόρων του Αγίου Όρους, στην περίοδο της Γερμανικής κατοχής και θα συνεχίσω με την περίοδο της χούντας (1967-1974) και την μεταπολίτευση.

Η επιστολή των μοναχών του Αγίου Όρους προς τον Αδόλφο Χίτλερ, από τους μοναχούς του Αγίου Όρους, στις 26 Απριλίου του 1941.

Έχει καταγράφει ως κορυφαία δοσιλογική πράξη.
Το κείμενο περιέχει πρωτοφανείς επαινετικούς χαρακτηρισμούς στον Χίτλερ και κατέληγε με την ευχή:
"Τον Βασιλέα των Βασιλευόντων και Κύριον των Κυριευόντων εξ όλης ψυχής και καρδίας ικετεύοντες, όπως επιδαψιλεύση τη Υμετέρα Εξοχότητι υγείαν και μακροημέρευσιν επ’ αγαθώ του ενδόξου Γερμανικού Έθνους", σε μια εποχή που τα ναζιστικά στρατεύματα είχαν καταλάβει την χώρα!
Στην Κουτλουμουσίου οι μοναχοί υποδέχτηκαν στις 14 Ιουλίου την αποστολή με την ιαχή: "Χάιλ Χίτλερ".
Στο σέρβικο μοναστήρι Χιλανδαρίου είχαν κρεμάσει μια ναζιστική σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό στον πύργο πάνω από την πύλη.
Στη μονή Διονυσίου ο ηγούμενος αποχαιρέτησε την αποστολή με έπαρση της χιτλερικής σημαίας, μια σκηνή έχει αποτυπώθηκε φωτογραφικά.
 Πορτρέτο του Χίτλερ στην Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου.
 
Μοναχοί και Γερμανοί στρατιώτες κάθονται κάτω από το πορτρέτο του Χίτλερ, 1943.
Υπάρχουν αναφορές, όπου μοναχοί (για παράδειγμα από τις μονές Ζωγράφου και Κωνσταμονίτου) ζητούσαν από τους Γερμανούς φωτογραφίες του Χίτλερ και στις συζητήσεις τους τον αποκαλούσαν "μεγάλο προστάτη του Αγίου Όρους", ο οποίος θα κρατάει το προστατευτικό του χέρι πάνω από το Άγιον Όρος.
Το διαμονητήριο του Ντόλγκερ, 21 Ιούλη 1941.

Ένα περιστατικό, που εξιστορεί ο καθηγητής Ντέλγκερ, μαρτυρεί:
Όταν οι Γερμανοί επισκέπτες θέλησαν να φωτογραφίσουν μια εικόνα της Παναγίας, ένας γέρος μοναχός τους φώναξε, πώς αυτό είναι αδύνατον, επειδή η Παναγία δεν επέτρεψε ποτέ να την φωτογραφίσουν.
Στη συνέχεια όμως, καλόκαρδα και ταπεινά, γύρισε και τους είπε: "Μπορεί με εσάς τους Γερμανούς η Παναγία να κάνει μια εξαίρεση, και να σας επιτρέπει να τη φωτογραφίσετε, επειδή εσείς οι Γερμανοί βρίσκεστε σε έναν ιερό πόλεμο ενάντια στους εχθρούς του Θεού, τους μπολσεβίκους". 
Ο Ναγκέλερ και ο Λόρμπεχερ με έναν μοναχό και έναν νεόφυτο.

Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ
Αντίγραφο της επιστολής που έστειλε η Ιερή Επιστασία στον Χίτλερ.

"Εν Αγίω Όρει τη 13/26 Απριλίου 1941
Προς την Αυτού Εξοχότητα τον Αρχικαγκελλάριον του ενδόξου Γερμανικού Κράτους Κύριον Αδόλφον Χίτλερ εις Βερολίνον.
Εξοχότατε,
Οι βαθυσεβάστως υποσημειούμενοι Αντιπρόσωποι των Είκοσιν Ιερών Βασιλικών Πατριαρχικών και Σταυροπηγιακών Μονών του Αγίου Όρους Άθω, λαμβάνομεν την εξαιρετικήν τιμήν ν’ απευθυνθώμεν προς την Υμετέραν Εξοχότητα και παρακαλέσωμεν Αυτήν θερμώς, όπως, ευαρεστημένη, αναλάβη υπό την Υψηλήν προσωπικήν Αυτής προστασίαν και κηδεμονίαν τον Ιερόν τούτον Τόπον, του οποίου Ηγούμενοι και αντιπρόσωποι τυγχάνομεν, διαδεχομένη εν τούτω τους ιδρυτάς και Ευεργέτας του Ιερού τούτου Τόπου Βυζαντινούς Αυτοκράτορας και διαδόχους τούτων.
Το Άγιον Όρος, Εξοχώτατε, συνέστη εις Πανορθόδοξον μοναχικήν πολιτείαν, εις ήν ανέκαθεν διαβιούν εν αγαστή ομονοία μοναχοί ακωλύτως προσερχόμενοι από διάφορα ορθόδοξα Έθνη, κατά τον Θ΄ μ.Χ. αιώνα, πνευματικώς μεν εξαρτωμένων από του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, πολιτικώς δε αυτοδιοικούμενον υπό της Ιεράς Συνάξεως των Αντιπροσώπων των Είκοσιν Ιερών και Κυριάρχων Μονών και πολιτειακώς υπαγομένων υπό την προστασίαν και κηδεμονίαν των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων και των διαδόχων Αυτών.
Το Αυτονομιακόν τούτο πολίτευμα περιεθριγκώθη δι’ αλλεπαλλήλων τυπικών και Χρυσοβούλων των ιδρυτών και ευεργετών των Ιερών μονών Βυζαντινών Αυτοκρατόρων Βασιλείου του Μακεδόνος (882), Ιωάννου Τσιμισκή (972), Κωνσταντίνου Μονομάχου (1046), Στεφάνου Δουσάν (1346) και άλλων Σλαύων, Ουγγροβλάχων Ηγεμόνων και των μετέπειτα Σουλτανικών Φιρμανίων τελευταίως δε υπό του Καταστατικού Χάρτου του 1926, ούτινος δύο αντίτυπα εσωκλείομεν.
Το ουτωσί καθιερωθέν προνομιακόν και αυτοδιοίκητον καθεστώς του Ιερού τούτου Τόπου, αποτελέσαν αντικείμενον συζητήσεων και επικυρώσεων διαφόρων διεθνών συνθηκών περιεθριγκώθη τέλος, διά του 62ου άρθρου της Βερολινείου συνθήκης του έτους 1878, έχοντος ούτω, οι μοναχοί του Όρους Άθω οθενδήποτε και αν κατάγωνται θα διατηρήσωσι τα κτήματα και τα πρότερα αυτών δικαιώματα και θ’ απολαύωσιν, άνευ ουδεμιάς εξαιρέσεως, πλήρους ισότητος δικαιωμάτων και προνομίων.
Των εν Αγίω Όρει ενασκουμένων Μοναχών, ανεξαρτήτως τόπου προελεύσεως και Εθνικότητος, σκοπός και αποστολή καθ’ όλον τον υπερχιλιετή βίον του Αγίου Όρους, υπήρξεν η διατήρησις, προαγωγή και εξασφάλισις των Ιερών αυτού σκηνωμάτων, η διά της ακαταπονήτου φιλεργίας των εν αυτώ ενασκουμένων μοναχών καλλιέργεια της τε εκκλησιαστικής και κλασσικής φιλολογίας και καλλιτεχνίας, ο ασκητικός βίος και η διηνεκής προσευχή υπέρ του σύμπαντος κόσμου.
Την διατήρησιν του καθεστώτος τούτου της αυτονόμου μοναχικής πολιτείας, ικανοποιούντος πλήρως άπαντας τους εν Αγίω Όρει ενασκουμένους ανεξαρτήτως εθνικότητος Ορθοδόξους μοναχούς και εναρμονιζόμενοι προς τον σκοπόν και την αποστολήν αυτών, παρακαλούμεν και ικετεύομεν θερμώς την Υμετέραν Εξοχότητα όπως αναλάβη υπό την υψηλήν προστασίαν και κηδεμονίαν Αυτής.
Τον Βασιλέα των Βασιλευόντων και Κύριον των Κυριευόντων εξ όλης ψυχής και καρδίας ικετεύοντες, όπως επιδαψιλεύση τη Υμετέρα Εξοχότητι υγείαν και μακροημέρευσιν επ’ αγαθώ του ενδόξου Γερμανικού Έθνους.
Υποσημειούμεθα βαθυσεβάστως"
Η επιστολή έχει συνταχθεί "Εν Αγίω Ορει τη 13/26 Απριλίου 1941" και απευθύνεται "Προς την Αυτού Εξοχότητα τον Αρχικαγκελλάριον του ενδόξου Γερμανικού Κράτους Κύριον Αδόλφον Χίτλερ εις Βερολίνον"
Άγιον Όρος, Πάσχα 27 Απρίλη 1941

Αργότερα το ίδιο έτος θα αποσταλεί και δεύτερο τηλεγράφημα προς τον Αδόλφο Χίτλερ:
"Ανοικτή Επιστολή Ιεράς Επιστασίας
Προς την Αυτού Εξοχότητα
Αρχηγόν του Γ΄ Ράιχ
Αδόλφον Χίτλερ
Ημείς οι 20 εκλεγμένοι αντιπρόσωποι των ισάριθμων ιερών μονών των αποτελουσών την Μοναστικήν Πολιτείαν του Αγιωνύμου Όρους Άθω δημοσιεύομεν εις επήκοον πάντων την ανοικτήν ταύτην συγχαρητήριον επιστολήν διά τάς κατά των Σοβιετικών νίκας σας. Καί αγαλλόμενοι κραυγάζομεν εν θαυμασμώ: Έπεσεν το Ζιτομίρ καί εσώθη η Χριστιανοσύνη.
Κύριος ο Θεός κρατύνη την υμετέραν εξουσίαν εις έτη πλείστα.
Οι 20 αντιπρόσωποι της ενιαυσίου συνάξεως των 20 κυριάρχων μονών της Αθωνικής Πολιτείας.
Α΄ ΤΕΤΡΑΔΟΣ: Λαύρας, Δοχειαρίου, Ξενοφώντος, Εσφιγμένου.
Β΄ ΤΕΤΡΑΔΟΣ: Βατοπεδίου, Κουτλουμουσίου, Καρακάλου, Σταυρονικήτα.
Γ΄ ΤΕΤΡΑΔΟΣ: Ιβήρων, Παντοκράτορος, Φιλοθέου, Σίμωνος Π¨ετρας.
Δ΄ ΤΕΤΡΑΔΟΣ: Χιλιανδαρίου, Ξηροποτάμου, Αγ. Παύλου, Οσίου Γρηγορίου.
Ε΄ΤΕΤΡΑΔΟΣ: Αγ. Διονυσίου, Ζωγράφου, Αγ. Παντελεήμονος, Κωνσταμονίτου"  
Άγιον Όρος, Πάσχα, 16 Απρίλη 1944, επίτιμος καλεσμένος, ο Dr. Markull, και είναι επίσης παρόντες οι εκπρόσωποι από τις Μονές Λαύρας, Κωνσταμονίτου, Διονυσίου και Παντελεήμονος..

Είναι όμως ξέχωρα όλα αυτά από την γενικότερη στάση της Ελληνικής Εκκλησίας ;
Βεβαιότατα και όχι.
Πολλά είναι τα παραδείγματα συνεργασίας της εκκλησίας με τον Γερμανό κατακτητή. Για να μην μακρηγορώ θα αναφερθώ μόνο σε μερικά:
1. ο Δαμασκηνός, διορίστηκε στη θέση του αρχιεπισκόπου από την κατοχική κυβέρνηση του Τσολάκογλου. Στις επιστολές του προς την κυβέρνηση των προδοτών, ο Δαμασκηνός ευλογούσε τους "Κουίσλιγκ", δηλώνοντας ότι "αποβλέπομεν μετά βαθείας εκτιμήσεως προς την τολμηράν πρωτοβουλίαν την οποίαν αναλάβατε", ενώ χαρακτήριζε τη συνθηκολόγηση με τους κατακτητές σαν "μέτρον ανάγκης" Το 1941 ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, ορκίζεται σε μια νύχτα από τους ναζί, και με την σειρά του ορκίζει την κυβέρνηση των Ναζί.
2. Ο Δαμασκηνός, ήταν αυτός που καθοδηγούσε τον Γρίβα και τη φασιστική οργάνωση των Χιτών και αποκαλούσε τα Τάγματα Ασφαλείας σαν "τελευταία εφεδρεία" του Έθνους.
3. Ο Δαμασκηνός ως συνεργάτης των Άγγλων, αφού πρώτα είχε ορκίσει τις κυβερνήσεις των γερμανοτσολιάδων, των Λογοθετόπουλου και Ράλλη. Οι Άγγλοι, μετά τη συνάντηση του Δαμασκηνού με τον Τσόρτσιλ στα "Δεκεμβριανά", τον όρισαν έως και αντιβασιλέα της χώρας.
4. Υπό την καθοδήγησή του, η Ιερά Σύνοδος της 30/5/47 τασσόταν παρά τω πλευρώ του μοναρχοφασιστικού εμφυλιοπολεμικού κράτους και αφόριζε σαν "εθνικώς εγκληματικόν κίνημα" τον αγώνα των μαχητών του ΔΣΕ.
5. Ο Δαμασκηνός, επίσης, ήταν εκείνος που το 1948 ευλογούσε τα εκτελεστικά αποσπάσματα των στρατοδικείων, αφού, όπως έλεγε, για τους δολοφονηθέντες δημοκράτες, επρόκειτο για "καταδικασθέντες εις θάνατον κατόπιν νομίμου και δημοσίας διαδικασίας".
Στις 21
η
 
Απρίλιος 1967 ορκίστηκε από τον
 
αρχιεπίσκοποη      
6. Αργότερα, το 1949, δήλωνε "υπερήφανος" για την "εθνικήν κολυμβήθραν" της Μακρονήσου
7. Οι μητροπολίτες, όπως ο Φλωρίνης, ο Εδέσσης, ο Αιτωλοακαρνανίας, ο Φθιώτιδας, υποδέχονταν τα Ες-Ες με δοξολογίες υπέρ «του μεγάλου γερμανικού έθνους» και με κηρύγματα ότι "τάσσεται ο ελληνικός λαός παρά τω πλευρώ των δυνάμεων του 'αξονος".
Συγκεκριμένα: Ο Φλωρίνης Βασίλειος θα θεωρήσει τον Χίτλερ όργανο του Θεού κατά του διαβόλου, "Καθώς άλλοτε η Θεία Πρόνοια, εν τω προσώπω του Μεγάλου Κωνσταντίνου, εθριάμβευσε κατά των διωγμών της ειδωλολατρίας, τοιουτοτρόπως σήμερον, εν τω προσώπω του Μεγάλου Ηγέτου του ενδόξου Γερμανικού έθνους, θα θριαμβεύση και κατά του διωγμού τούτου" ("Ο αγών της Ελλάδος κατά του μπολσεβικισμού", Νέα Ευρώπη, Θεσσαλονίκη,", 1943,σ. 8-9).
Ο Εδέσσης Παντελεήμων θα ταχθεί πιο ανοιχτά υπέρ των ναζί: "Ο Ελλην τάσσεται παρά το πλευρόν των δυνάμεων αίτινες καταπολεμούν το υλιστικόν τούτο σύστημα και ελπίζει ότι ούτω θα επιτύχη να εξασφαλίση εν ελεύθερον και ευτυχές μέλλον εν τω πλαισίω της νέας Ευρώπης".
8. Ο επίσκοπος Ιωαννίνων Σπυρίδων, με επιστολή του στο ποίμνιό του, το προτρέπει, να εμπιστεύεται τις γερμανικές αρχές κατοχής και να μην βοηθά τους αντάρτες.
9. Ο μητροπολίτης Πατάρων Μελέτιος, έσπευσε από τις 10 Απτιλη1941 να απευθύνει "προς την Αυτού Εξοχότητα τον Φύρερ του Γερμανικού Ράιχ, Κύριον Αδόλφον Χίτλερ, τας ολοψύχους ευχαριστίας και την εις το διηνεκές αναλλοίωτον ευγνωμοσύνην" του ποιμνίου του "διά την άκραν ευγένειαν και τον ιπποτισμόν τον οποίον επεδείξαντο απέναντί του τα ηρωικά στρατεύματα της κατοχής".
10. Ο Μητροπολίτης Σερρών και Νιγρίτης Κωνσταντίνος αναπολεί νοσταλγικά την παλαιά ευτυχία των Ρώσων επί τσάρου και διατυπώνει την άποψη ότι "ο μπολσεβικισμός δέον να θεωρηθή μία κίνησις παρά κατωτέρω λαώ, ανίκανος να ηλεκτρίση άλλους λαούς προηγμένους εις τον πολιτισμόν", όπως ο ελληνικός ("Ο αγών της Ελλάδος κατά του μπολσεβικισμού", Νέα Ευρώπη, Θεσσαλονίκη,, 1943, σ. 11-12).
11. Ο μητροπολίτης Κασσανδρείας Ειρηναίος θα προσθέσει: "Ευνόητος η χαρά και ανακούφισις ην ησθάνθην όταν ο Μέγας Φύρερ του Γερμανικού Ράιχ εκήρυξε τον κατά των Μπολσεβίκων πόλεμον, προς απαλλαγήν της Αγίας Ορθοδόξου Ρωσίας από των σκληρών και αφορήτων αυτών τυράννων και βασανιστών. Ας ευχηθώμεν εις τα γερμανικά όπλα επιτυχίαν. Οφείλομεν λοιπόν μεθ’ υπομονής και ησυχίας να επιδιδώμεθα εις τα ειρηνικά ημών έργα, παρέχοντες προθύμως την προσωπικήν ημών εργασίαν δι’ έργα οδοποιίας και οχυρωματικά τοιαύτα, αφ’ ου μάλιστα διά των τοιούτων ποικίλως ωφελείται και προάγεται η γλυκεία ημών Πατρίς, της οποίας την ελευθερίαν και διακυβέρνησιν υπό της ελευθέρας θελήσεως του Ελληνικού Λαού, μετά την πολυπόθητον ειρήνην ολοκλήρου της ανθρωπότητος, υπεσχέθησαν οι ευγενείς κατακτηταί μας, διά του γνωστού διαγγέλματος του σοφού και φιλοπάτριδου πρωθυπουργού ημών κ. Λογοθετοπούλου" ("Ο αγών της Ελλάδος κατά του μπολσεβικισμού", Νέα Ευρώπη, Θεσσαλονίκη, 1943, σ. 14-15).
Η ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 1944-1949.
Mετά τον Δεκέμβρη του 1944, τη Βάρκιζα και τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ. Οι κληρικοί που είχαν ενταχθεί στο ΕΑΜ απομακρύνονται και όσο η χώρα διολισθαίνει στον Εμφύλιο η Εκκλησία και οι παραεκκλησιαστικές οργανώσεις μετατρέπονται σε ισχυρό βραχίονα του αντικομμουνιστικού αγώνα.
Η ανοχή της Εκκλησίας στην τρομοκρατία των συμμοριών της Ακροδεξιάς, στους βασανισμούς χιλιάδων πολιτών στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και στις εκτελέσεις με συνοπτικές διαδικασίες, είχαν και τη θεωρητική θεμελίωσή τους. Κορυφαίοι παράγοντες τότε της Εκκλησίας μέσα από τα επίσημα έντυπά της χαρακτήριζαν τον μαρξισμό εγκληματική ιδεολογία και τους κομμουνιστές ανθρώπους που έπρεπε να αντιμετωπισθούν ως εγκληματίες.
Οι εκκλησιαστικές οργανώσεις όπως η οργάνωση "ζωή" όπου ο ρόλος της ήταν η δημιουργία στη χώρα μας ενός χριστιανοδημοκρατικού πολιτικού σχηματισμού στα χρόνια του Εμφυλίου μεταξύ της Εκκλησίας και των Ενόπλων Δυνάμεων, τότε που οι νεαροί αξιωματικοί, μεταξύ αυτών και οι πρωτεργάτες του απριλιανού πραξικοπήματος, συμμετείχαν στους κύκλους της "Ζωής" μαθαίνοντας για την ανάγκη οικοδόμησης της "Ελλάδος Ελλήνων Χριστιανών".
Η αντικομμουνιστική προσήλωση της εκκλησιαστικής διοίκησης, άρχισε να εκδηλώνεται αμέσως μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας. Στις 26 Φλεβάρη 1945, σε επίσκεψή του στη Θεσσαλονίκη, ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός δηλώνει τη βεβαιότητά του, ότι περί της "παρασυρθείσης εις καινοφανείς οργανώσεις ελληνικής νεολαίας θα ληφθή πρόνοια ελληνοπρεπούς διαπαιδαγωγήσεως επί τη βάσει των αρχών ακραιφνούς χριστιανικής αγωγής".
Έτσι, ο εμφύλιος πόλεμος παίρνει ένα νέο θρησκευτικό και πολιτικό νόημα: το ελληνικό έθνος μάχεται εναντίον των κομμουνιστών με πολεμικό βραχίονα τις ένοπλες δυνάμεις, οι οποίες υπερασπίζονται την επίγεια Βασιλεία του Θεού, δηλαδή την εξουσία της ελληνικής βασιλικής δυναστείας.
Η εκκλησιαστική διοίκηση μέσα στα ιστορικά γεγονότα της περιόδους εκείνης δημιουργεί ένα καινούργιο, θρησκευτικό-πολιτικό ευαγγέλιο της εθνικοφροσύνης.
Τι είναι αυτοί οι ένοπλοι παπάδες;

Είναι παπαδίστικα Αντικομμουνιστικά τάγματα θανάτου από την εποχή του εμφυλίου τα οποία τιμήθηκαν και μνημονεύτηκαν από τον Χριστόδουλο επί Αρχιεπισκοπείας του.
Η ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΧΟΥΝΤΑΣ
Στις 21 Απρίλη 1967 ορκίστηκε η πρώτη δικτατορική χουντική κυβέρνηση από τον αρχιεπίσκοπο.
Ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Κοτσώνης ανάμεσα στον Στυλιανό Παττακόκαι στον Γ.Ζωιτάκη σε εκδήλωση στου Μακρυγιάννη

Κυρίαρχη μορφή αυτής της περιόδου είναι ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος (Κοτσώνης).  Επρόκειτο, αρχικά, για άνθρωπο των ανακτόρων, πνευματικό της βασιλικής οικογένειας που αναρριχήθηκε στον αρχιεπισκοπικό θρόνο μέσα από μια σειρά παρασκηνιακών ραδιουργιών και παράτυπων διαδικασιών.
Ο Ιερώνυμος, ο πρωθιερέας της Φρειδερίκης και κατοπινά ο εκλεκτός της χούντας των συνταγματαρχών στη θέση του Αρχιεπισκόπου.
Όλοι οι μητροπολίτες υπηρέτησαν και υπέθαλψαν τη χούντα, μηδενός εξαιρουμένου. Όλοι αναγνώρισαν το καθεστώς και όλοι έσπευσαν να το υπηρετήσουν. Και συναγωνίζονταν μάλιστα ποιοι θα είναι περισσότερο εξυπηρετικοί.
1. Ο μητροπολίτης Κωνστάντιος Αλεξανδρούπολης έγραφε στον Παπαδόπουλο: Με το θάρρος που μου δίδει η αφοσίωσίς μου προς το πρόσωπόν Σας και η ειλικρινής αγάπη μου προς το έργον της Επαναστάσεως, έρχομαι να θέσω υπ’ όψιν Σας την αγανάκτησιν και τον αναβρασμόν, ο οποίος επικρατεί εις την παράταξιν των Αρχιερέων που προήλθαν μετά την Επανάστασιν της 21ης Απριλίου. Φρονώ ότι εν όψει του Δημοψηφίσματος, διά την επιτυχίαν του οποίου όλοι μας εργαζόμεθα, επιβάλλεται η αναστολή των εργασιών της Ιεράς Συνόδου.
2. Ο Θεσσαλιώτιδος Κωνσταντίνος δήλωνε: Η Εθνική Κυβέρνησις έχει επιτελέσει τεράστιον εθνικόν έργον. Το σύνθημα του Προέδρου της Εθνικής Κυβερνήσεως "Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών" μοναδικόν και ιστορικόν, ήχησεν ως εγερτήριον σάλπισμα.
3. Ο Σάμου Παντελεήμων χτυπούσε τις καμπάνες όταν τον επισκεπτόταν ο Παττακός και είχε αναρτήσει τη σημαία της χούντας στη μητρόπολή του.
4. Ο Κιλκισίου Χαρίτων δήλωνε ότι: η Επανάστασις εδώ είμεθα ο κ. Νομάρχης, ο κ. Διοικητής, και εγώ.
5. Ο Καστοριάς Δωρόθεος χαρακτήριζε την 21η Απριλίου "λαμπροφόρο νύκτα" και καλούσε τους πιστούς να ψηφίσουν ΝΑΙ στο δημοψήφισμα της χούντας (Φωνή της Καστοριάς, 15/9/1968).
6. Ο Διδυμοτείχου και Ορεστιάδος Κωνσταντίνος ανακοίνωσε την "περίλαμπρον νίκην" του χουντικού δημοψηφίσματος.
7. Ο Λαρίσης Θεολόγος με εγκύκλιό του αποφαινόταν ότι όσοι δεν ψηφίσουν ΝΑΙ στο δημοψήφισμα δεν είναι χριστιανοί"
8. Ο Καβάλας Αλέξανδρος θεωρούσε το χουντικό Σύνταγμα "το καλύτερο, αρτιώτερο, σαφέστερο και πλέον δημοκρατικό και φιλελεύθερο από κάθε προηγούμενο του τόπου μας".
Και ο κατάλογος δεν έχει τέλος, δέχτηκαν μετά χαράς να εξυμνούν χούντα και να αναλάβουν ενεργό ρόλο στη χουντική προπαγάνδα.
Επίσης ο Ιερώνυμος, ο αρχιεπίσκοπος της χούντας, στα απομνημονεύματά του κάνει λόγο για τις αναφορές που έφταναν στο γραφείο του για τα βασανιστήρια στο ΕΑΤ – ΕΣΑ, αναφορές που  περνούσαν από τα χέρια του τότε αρχιγραμματέα του και κατοπινού αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου, που δήλωνε αργότερα ότι δεν ήξερε τίποτα γιατί ήταν απορροφημένος με το διάβασμα, με τις μελέτες του.
Ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, τότε γραμματέας της Ιεράς Συνόδου, αριστερά του μέσου της εικόνας, πίσω από τον Αντιβασιλέα Γ. Ζωιτάκη, ως εκπρόσωπος του τότε Αρχιεπισκόπου, στην τελετή παράδοσης του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος από τον δικτάτορα Παπαδόπουλο στον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, 1 Μαρτίου 1969.
ΣΤΗΝ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ. 
Επίσης ο Χριστόδουλος, στη διδακτορική διατριβή του, που την υπέβαλε στη Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης, η χούντα των συνταγματαρχών εμφανίζεται σαν "Επανάστασις της 21ης Απριλίου". Σημειωτέον η διατριβή δεν υποβλήθηκε τα χρόνια της χούντας (όταν ο Χριστόδουλος δεν ήξερε τι συνέβαινε γιατί… διάβαζε). Υποβλήθηκε το 1981. Εφτά ολόκληρα χρόνια μετά την κατάρρευση της δικτατορίας.  
Στις 6 Σεπτέμβρη 1998, ο Χριστόδουλος τίμησε τον εκλεκτό της χούντας του Παπαδόπουλου αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο τελώντας στην Τήνο τρισάγιο στον τάφο του.
 Στις 3 Φλεβάρη 2002, ο Χριστόδουλος τιμούσε (πάλι) τα έργα και τις ημέρες του χουντικού αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου, μιλώντας για "παρεξηγημένο" αρχιεπίσκοπο και απευθύνοντας ύμνους για "το πνευματικό έργο και τα οράματά του".
Στις 2 Μάη 2007 ο Χριστόδουλος επισκέφτηκε την Κύπρο όπου αποδώσε τιμές και καταθέσε στεφάνι στον τάφο του Γρίβα, στον Γρίβα που ήταν συνεργάτης της χούντας, ο ιθύνοντας νους μιας σειράς από απόπειρες δολοφονίας κατά του Μακάριου, ο συνένοχος του φασιστικού πραξικοπήματος, που έδωσε το πρόσχημα για την είσοδο του Αττίλα στο νησί, και φυσικά ο ιδρυτής των "Χιτών" επί Κατοχής.
Αν κάποιοι θέλουν να ξεχάσουν ή να δικαιολογήσουν την προδοτική στάση της εκκλησίας στις περιόδους που ανάφερα, πάντα θα υπάρχουν κάποιοι που θα είναι απέναντί τους, να τους θυμίζουν τα εγκλήματα και την αδιαφορία τους.
Αυτά κρύβουν μέσα τους όλα αυτά και μας θυμίζουν τους δοσίλογους στο πέρασμα της ιστορίας.
Αυτά που είναι η πραγματικότητα, που αγανακτούν και σήμερα και αύριο και στο μέλλον και όσο θα αποκρύπτετε η αλήθεια από αυτούς που έχουν λόγο απόκρυψης.
Αυτά που δεν διδάσκονται στα σχολεία, η αλήθεια της ιστορίας, όχι μόνο αυτής αλλά και κάθε ιστορίας που δεν συμφέρει την εξουσία της αστικής κυριαρχίας.